Postmodernisme

Tijdens de vakantie heb ik veel mensen ontmoet die me dierbaar waren maar met wie ik het maar moeilijk eens kon zijn. Het bleek dat ook op het prachtige eiland Curaçao het postmodernisme hoogtij viert en dat veel van de vrienden en familie met wie we daar gesproken hebben met dat virus besmet zijn.
Mooi was om te merken dat er een wederzijds respect was waardoor we elkaar tijdens de soms verhitte discussies niet spaarden maar dat we aan het eind van de avond als vrienden uit elkaar gingen.

Mij werd aan het eind van de vakantie gevraagd om eens na te denken over wat ik nu eigenlijk zo gevaarlijk vind aan het postmodernisme en de invloed die deze denkwijze heeft op het orthodox denken in het christendom
Sommigen zullen het woord “gevaarlijk” wat overtrokken vinden mbt het postmodernisme maar ik zie het wel degelijk als een gevaar, zeker in het licht van het Evangelie.

Ik heb besloten om er een uitgebreid antwoord op te geven in twee delen en daar dan direct een afsluiting van te maken over dit onderwerp en de daaraan aanverwante zaken zoals het geneuzel over de emerging church. Ik ben van plan om weer in alle eenvoud het Evangelie te gaan verkondigen en me niet meer te laten verleiden tot oeverloze discussies die eigenlijk nergens over gaan.
Deze blog is geschreven met de hulp van een aantal vrienden en natuurlijk met naslaan van Wiki, Van Dale en niet te vergeten een stuk van Wretched Radio wat ik vaak schaamteloos gekopieerd heb.

Als we het even heel simpel stellen dan is het postmodernisme een filosofie die, zeker als er religie in het spel is geen objectieve of absolute waarheid erkent.
Geconfronteerd met een uitspraak die de realiteit van een God benadrukt is de reactie van de postmoderne mens feitelijk niet meer dan:”Dat is misschien waar voor jou, maar niet voor mij”
Deze uitspraak is waarschijnlijk geheel op zijn plaats als we een minder belangrijk onderwerp bepreken zoals kunst of hoe het eten smaakt maar het wordt gevaarlijk als we een dergelijke denkwijze toepassen op ons theologisch denken want het verward smaak en opinie met waarheid.
Postmodernisme is een filosofie waarin een manier gezocht wordt en gevonden is die de absolute waarheid elimineert en alles maar dan ook alles relativeert al naar gelang iemands individuele geloof maar vooral verlangens.

Het grootste gevaar van het postmodernisme kan dus gezien worden in de neerwaartse spiraal die begint met een ontkenning van de waarheid wat leidt tot een verlies in onderscheid met betrekking tot zaken als religie en geloof en verzand uiteindelijk in een filosofie van religieus pluralisme wat stelt dat er geen absolute waarheid is zodat eigenlijk niemand mag claimen dat zijn of haar religie waar is en een andere niet.

Gevaar # 1- De Waarheid is Relatief

Het begon eigenlijk allemaal zo rond de 14de eeuw wanneer men de mens begon te verheffen tot het centrum van het bestaan en de werkelijkheid. Tot die tijd werd de intellectuele beschaving en haar denken gedomineerd door theologen.
Als men de geschiedenis als een stamboom ziet dan zou de Renaissance de grootmoeder van het modernisme worden en de Verlichting zou zijn moeder worden. Renee Descartes '' Ik denk, dus ik ben "verpersoonlijkt het begin van dit tijdperk. God was niet langer het centrum van de waarheid maar wij, de mens.

Tijdens de Verlichting kwam men met een wetenschappelijk model van rationaliteit op de proppen en beweerde men dat alleen wetenschappelijke gegevens objectief zouden kunnen worden opgevat, gedefinieerd en verdedigd. Waarheid met betrekking tot religie kon de deur uit. De Pruisische filosoof Immanuel Kant die in zijn bijdrage aan de relatieve waarheid met zijn werk 'De Kritik der reinen Vernunft, dat in 1781 verscheen onder andere betoogde dat ware kennis over God onmogelijk was schiep hiermee een kloof tussen 'feiten' en 'geloof'.
"Feiten hebben niets met religie te maken" een uitspraak die men overigens nu vaak van atheïsten hoort. Het eindresultaat was dat spirituele zaken werden verwezen naar het gebied van gevoelens en alleen de empirische wetenschappen aanspraak mochten maken op de waarheid. En terwijl het modernisme geloofde in een absolute,op het gebied van de wetenschap, werd bijzondere openbaring van God (de Bijbel) verdreven uit het rijk van waarheid en zekerheid.

Van Modernisme kwam postmodernisme en waar Kant de overgang markeerde tussen de filosofische verlichting en de moderniteit, kan Frederik Nietzsche de grens symboliseren van modernisme tot postmodernisme.
Nietzsche die als patroonheilige van het postmodernisme zegt dat alle kennis met inbegrip van alle wetenschap een kwestie is van perspectief en interpretatie.
Veel andere filosofen hebben doorgeborduurd op het werk van Nietzsche (bijv. Foucault, Rorty, Lyotard) en delen zijn afwijzing van God en religie in het algemeen. Zij verwierpen ook iedere zweem van absolute waarheid.

Deze filosofische mars door de geschiedenis tegen de objectieve waarheid heeft geresulteerd in het postmodernisme met een complete afkeer van elke aanspraak op absolute waarden en iedere claim op de waarheid zoals de Bijbel.

Gevaar # 2- Verlies tot Onderscheidingsvermogen

Thomas van Aquino zei: "Het is de taak van de filosoof om onderscheid te maken." Wat Thomas van Aquino bedoelde is dat de waarheid afhankelijk is van de mogelijkheid om te onderscheiden of het vermogen om onderscheid te maken 'dit' uit 'dat' op het gebied van kennis . Echter, als objectieve en absolute waarheid niet bestaat dan wordt alles een kwestie van persoonlijke interpretatie. Ieder boek, geschrift, stelling of wat dan ook is op die manier afhankelijk van de interpretatie van de lezer of luisteraar die eigenlijk bepaald wat de betekenis is van hetgeen zij horen of lezen - een proces genaamd deconstructie. En gezien het feit dat er meerdere lezers zijn (vs. een auteur), zijn er natuurlijk meerdere interpretaties, met gevolg dat het eindresultaat geen algemeen geldige interpretatie is.

Een dergelijke chaotische situatie maakt het onmogelijk om zinvol onderscheid te maken tussen interpretaties, omdat er geen norm is die kan worden gebruikt. Dit geldt vooral voor zaken mbt geloof en religie omdat de filosofen van de verlichting en de moderniteit religie al hadden verwezen naar het land van gevoelens . Als gevolg hiervan is iedere poging om op een juist en zinvol onderscheid te maken op het gebied van religie (degenen die durven suggereren dat het ene geloof goed is en een ander niet) gedoemd te mislukken en heeft als argument net zo veel waarde als het argument dat chocoladeijs beter smaakt dan vanille. In dergelijke situaties wordt het onmogelijk om objectief te arbitreren tussen concurrerende waarheidsclaims.


Gevaar # 3 – Pluralisme

Dit is in mijn ogen het grootste probleem. Als absolute waarheid niet bestaat, en als er geen manier is om een zinvol onderscheid te maken tussen de verschillende godsdiensten en religies dan is de natuurlijke conclusie dat alle overtuigingen van gelijk waarde zijn en allemaal als even geldig moeten worden beschouwd. De juiste term voor deze praktische uitwerking in het postmodernisme is "filosofische pluralisme". Met het pluralisme heeft geen enkele religie heeft het recht om de waarheid te claimen tov andere religies. Er is dus ook geen plaats meer voor ketterij of dwaalleer, alles is tenslotte relatief.
D.A. Carson onderstreept de conservatieve evangelische bezorgdheid als volgt: “In my most somber moods I sometimes wonder if the ugly face of what I refer to as philosophical pluralism is the most dangerous threat to the gospel since the rise of the Gnostic heresy in the second century.”

Deze progressieve gevaren van het postmodernisme - relatieve waarheid, een verlies van onderscheidingsvermogen en filosofische pluralisme - vertegenwoordigen echte en niet te onderschatten bedreigingen voor het christendom, omdat ze gezamenlijk Gods Woord degraderen naar iets dat niet echt gezag over de mensheid heeft en ook niet de mogelijkheid heeft om als de enige waarheid gezien te worden in een als de onze wereld met een religieus buffet.